Ngaahi Nofo‘anga ‘oku Tokoniá

‘Oku fakaai ‘e he Ngaahi Nofo‘anga ‘oku Tokoniá ha ngaahi fale nofo‘anga mo ha tokoni mahu‘inga ma‘á e kakai ‘oku ‘i ai hanau faingata‘a‘ia fakae‘atamaí, kakai faingata‘a‘ia fakaesinó, kakai ‘oku nau tu‘u lavea ngofua ke nau nofo tukuhāusiá, kakai ‘oku ‘i ai ha‘anau ngaahi palopalema faka‘atamai, kakai kuo nau a‘usia ha fakamamahi ‘i ‘api, kau pōpula ‘oku nau toe foki ki he sōsaietí, mo ha ni‘ihi kehe ange.

Ko ha konga mahu‘inga ‘eni ‘o e solova‘anga fakaenofo‘anga ‘a Nu‘u Silá, pea ko ha tokanga tefito ia ki he Kāinga Ora.

Ko e ngaahi fale nofo‘anga nai ‘e 3,700 ‘a e Kāinga Ora ‘i he kotoa ‘o e fonuá ‘oku fakalele ia ‘e he ngaahi kautaha fale makehe ‘e 240 ki he Nofo‘anga ‘oku Tokoniá, ‘o tatau ai pē pe ko he Fale Nofo‘anga Fakataimi, pe ko e Nofo‘anga ma‘á ha Ngaahi Kulupu Fakakomiunitī.

Ko homau ngafa ‘i he Ngaahi Nofo‘anga ‘oku Tokoniá

Ke ola lelei ‘a hono fakahoko atu ‘o e Ngaahi Nofo‘anga ‘oku Tokoniá, ‘oku fengāue‘aki vā ofi ‘a e Kāinga Ora mo e ngaahi kautaha fakapa‘angá mo e ngaahi kautaha fale Nofo‘anga ‘oku Tokoniá.

‘Oku tu‘utu‘uni ‘e he Ngaahi Kautaha Fakapa‘angá pe ko e hā ‘a e ngaahi sēvesi te nau fakapa‘angá, ma‘a hai, pea ko hai te ne fakaai atu kinautolú. ‘Oku poupou atu ki ai ‘a e Kāinga Ora ‘o fakafou ‘i hono fakaai atu ‘o e ‘api ‘oku mau tuku atu ke nofo totongí pe lisí ‘o tatau ai pē ki ha Kautaha Fakapa‘anga pe ki ha kautaha fale kuo nau ‘osi fakapa‘anga. Ko e ngaahi fakatātā ‘o e Ngaahi Kautaha Fakapa‘angá ‘oku kau ki ai ‘a e Ara Poutama Aotearoa - Department of Corrections (Potungāue Pilīsoné), Whaikaha - Ministry of Disabled People (Potungāue ki he Kau Faingata‘a‘iá) pea mo e Te Manatū Whakahiato Ora - Ministry of Social Development (Potungāue ki he Fakalakalaka Fakasōsialé).

Palani Fakataumu‘a-Pau ki he Ngaahi Nofo‘anga ‘oku Tokoniá

Kuo fa‘u ‘e he Kāinga Ora ha Palani Fakataumu‘a-Pau ki he Ngaahi Nofo‘anga ‘oku Tokoniá, ‘a ia ‘okú ne ‘oatu ai ki he‘emau kau ngāué ha taumu‘a pau ‘i he tupulaki mo e nga‘unu atu ‘a ‘emau tokonaki ‘o e ngaahi Fale Nofo‘anga Fakataimí mo e Nofo‘anga ma‘á ha Ngaahi Kulupu Fakakomiunitií ma‘á e kakai mo e ngaahi fāmili ‘oku vivili ‘a ‘enau fiema‘ú. 

Lau ha fakanounou ‘o e Palani Fakataumu‘a-Paú [PDF, 1.3 MB].

Fale Nofo‘anga Fakataimi

‘Oku fakaai ‘e he Ngaahi Fale Nofo‘anga Fakataimí ha nofo‘anga taimi nounou ma‘á e kakaí mo honau fāmilí/kāingá ‘oku ‘i ai ha‘anau fiema‘u fale nofo‘anga fakavavevave, fakataha mo ha ngaahi sēvesi tokoni ke tokonia kinautolu ke feau ‘a ‘enau ngaahi fiema‘ú, kau ai ‘a e ngaahi sēvesi ‘a e Work and Income, fale‘i ki hono fakapotopoto‘i ‘o e pa‘angá mo e ngaahi sēvesi ki he mo‘ui leleí.

Ko e Ngaahi Fale Nofo‘anga Fakataimí ko ha hala fakakavakava atu ia ‘i he vaha‘a ‘o e nofo‘anga ‘oku si‘i ange ai ‘a e malu ‘a e nofó ‘o hangē ko e nofo‘anga fakavavevave ‘i he ngaahi mōtelé pe ko e nofo mo ha ngaahi kaungāme‘a pe fāmili, pea mo e nofo‘anga malu ange ‘i he lele-lōloá.

‘Oku lisi atu ‘e he Kāinga Ora ‘a e ngaahi ‘api ki he ngaahi kautaha fale pau fa‘ahi fika tolu ki he Ngaahi Fale Nofo‘anga Fakataimí, ‘a ia ‘oku ‘i ai ‘a ‘enau aleapau mo e Te Tūāpapa Kura Kāinga - Ministry of Housing and Urban Development (Potungāue ki he Nofo‘angá mo e Ngaahi Langa Fakalakalaka ‘i he Feitu‘u ‘i Koló pe HUD).

Vakai pe ko e hā ‘a e lahi ‘o e ngaahi ‘api ‘a e Kāinga Ora ‘oku ‘i he‘emau ngaahi Fale Nofo‘anga Fakataimí.

Te ke lava ‘o ma‘u atu ha fakamatala lahi ange fekau‘aki mo e Fale Nofo‘anga Fakataimí ‘i he uepisaiti ‘a e HUD(external link).

Hoko ko ha Kautaha Fale Nofo‘anga Fakataimi

Kapau ‘oku mou fie fakaai ha ngaahi sēvesi Fale Nofo‘anga Fakataimi, vakai ki he uepisaiti ‘a e HUD(external link) ki he fakamatala fekau‘aki mo e founga ki he tohi kolé.

Nofo‘anga ma‘á ha Ngaahi Kulupu Fakakomiunitī

‘Oku fakaai ‘e he Nofo‘anga ma‘á ha Ngaahi Kulupu Fakakomiunitií ha nofo‘anga fakakomiunitī ma‘á e kakai ‘oku ‘i ai hanau ngaahi fiema‘u pau pea fa‘a fihi ‘i he taimi lahi, ‘o tatau ai pē pe ‘oku nau nofo ‘i ai pe ‘ikai. ‘E lava ke kau ki heni ‘a e:

• kakai ‘oku nau puke faka‘atamai
• kakai ‘oku ‘i ai hanau ngaahi faingata‘a‘ia fakasino mo e/pe faka‘atamai
• kakai ‘oku nau ngāue‘aki ha ngaahi faito‘o kona pe ma‘unimā kinautolu ‘e ha ngaahi tō‘onga ‘oku fakatu‘utāmaki ki he mo‘uí (addictions)
• kakai ‘oku nau fiema‘u ha feitu‘u ke nau hūfanga ki ai
• ngaahi fāmili ‘oku nau fiema‘u ha fale nofo‘anga fakavavevave
• fānau/to‘utupu ‘oku nau tu‘u lavea ngofua
• tokoni ma‘á e ngaahi fāmilí (hangē ko e Plunket, Barnardos, Tamariki Ora, patisetí).

‘Oku tuku atu ke nofo totongi pe lisi fakahangatonu atu ‘e he Kāinga Ora ‘a e ngaahi ‘apí ki he ngaahi kautaha fale pau fa‘ahi fika tolu ki he fakaai Nofo‘anga ma‘á ha Ngaahi Kulupu Fakakomiunitií. ‘Oku filifili tokanga ‘a e ngaahi ‘apí ke nau fakalato ‘a e ngaahi fiema‘u ‘a e Kautaha Falé mo ‘enau kau kasitomaá, pea ‘i he taimi ‘e fiema‘u aí, ‘e fakahoko ‘e he Kāinga Ora ha ngaahi fakalelei ke fakapapau‘i ‘oku fakakakato ‘e he ‘apí ‘a e ngaahi me‘a ‘oku fiema‘ú.  

‘Oku laka hake ‘i he vaeua ‘o e  ngaahi ‘api ‘oku mau fakaai atú ko ha ngaahi ‘api loki mohe 1-, 2- mo e tolu, pea ko e toengá ko ha ngaahi fale loki mohe 4-, 5- mo lahi hake ai. Ko e ‘api lahi taha ‘oku mau fakaai atu ki he Nofo‘anga ma‘á ha Ngaahi Kulupu Fakakomiunitií ‘oku loki mohe ‘e 18.

Vakai pe ko e hā ‘a e lahi ‘o e ngaahi ‘api ‘a e Kāinga Ora ‘oku ‘i he‘emau ngaahi fale Nofo‘anga ma‘á ha Ngaahi Kulupu Fakakomiunitií.

Hoko ko ha kautaha ki hono tuku atu ‘o ha Fale Nofo‘anga ma‘á ha Ngaahi Kulupu Fakakomiunitī

Ko e ngaahi kautaha ‘oku ‘atā ki aí ‘e lava ke nau tohi kole fakahangatonu ki he Kāinga Ora ke nau hoko ko ha Kautaha Fale Nofo‘anga ma‘á ha Ngaahi Kulupu Fakakomiunitī ‘i ha ‘api ‘o e Kāinga Ora. Ke ‘atā atu ke tohi kole ki ha ‘api, kuo pau ki he ngaahi kulupú ke:

• fakapa‘anga kinautolu ‘e ha kautaha fakapule‘anga ‘e taha ke nau fakahoko atu ha ngaahi sēvesi
• ‘osi laiseni, ‘ātita‘i mo muimui‘i kinautolu ‘e ha kautaha fakapule‘anga ‘e taha ke nau fakahoko atu ‘a e ngaahi sēvesí
• hoko ko ha kautaha ngāue ‘ofa kuo ‘osi lēsisita, sōsaieti ngāue ‘ofa pe ko ha kautaha ‘oku fakapa‘anga ‘e he pule‘angá pea;
• ‘oku ‘i ai ha‘á ne pa‘anga fe‘unga ke ne fakalele‘aki ‘a ‘ene ngāué peá ne lava ‘o totongi ‘a e tu‘unga totongi nofo ‘i he māketí, pea ‘i ai ha‘á ne fa‘unga pule  mo e founga pule‘i ‘oku taau ki heni ke poupou ki he sēvesí.

Ko e ngaahi kulupu ‘oku nau fakaai ‘a e ngaahi Fale Nofo‘anga Fakataimí ‘a ia ‘oku fakapa‘anga ‘e he Ministry of Housing and Urban Development pe ko e Department of Corrections ‘oku ‘ikai ke nau ‘atā atu kinautolu ia ki ha ‘api Nofo‘anga ma‘á ha Ngaahi Kulupu Fakakomiunitī.

Ke ‘ilo lahi ange fekau‘aki mo e ngaahi makatu‘unga ki he ‘atā atu ki aí, telefoni mai kiate kimautolu ‘i he 0800 801 601.

Hili pē ‘a hono fakapapau‘i ‘a e ‘atā atu ki aí, ‘e fetu‘utaki atu ha tokotaha fakafofonga ‘o e Kāinga Ora ki he Ngaahi Nofo‘anga ‘oku Tokoniá ke mou talanoa ki he tohi kole ki he falé ‘i ha talanoa femātaaki pe ‘i he telefoní.

Ko ‘emau Ngaahi Kautaha Tokonaki Nofo‘anga Ma‘á e Ngaahi Kulupu Fakakomiunitií

Kapau ‘oku mou totongi nofo pe ‘oku mou lisi ha ‘api ki ha kulupu fakakomiunitī meiate kimautolu, ‘oku ‘oatu ‘i he konga ko ‘ení ha fakamatala ‘oku kaunga atu kiate kimoutolu.

Liliu ‘i he ngaahi tūkungá

Ko e ngaahi kulupu ‘oku nau lisi atu pe totongi nofo ‘i he ngaahi ‘api ki he Nofo‘anga ma‘á ha Ngaahi Kulupu Fakakomiunitií ‘oku nau fatongia‘aki ‘a hono fakahoko atu ki he Kāinga Ora fekau‘aki mo ha fa‘ahinga liliu kuo hoko ‘i honau tūkungá, ko e lelei tahá ke fakahoko mai ‘eni kimu‘a ‘aupito meí ha hoko ‘a ha fa‘ahinga liliu.  Ko ha liliu ‘i he ngaahi tūkungá ki ha Kulupu ‘e lava ke ne uesia ai ‘a ‘enau ‘atā atu ki ha ‘api CGH, faipau ki he ngaahi aleapaú, tokoni ki he totongi nofó mo e ngaahi fatongia ‘i he malumalu ‘o ho‘omou aleapau fakapa‘angá. ‘E ala kau ki heni ‘a e:

• ngaahi liliu ki he ngaahi aleapau fakapa‘angá
• liliu ki he sēvesí
• liliu ki he kulupú
• ngaahi liliu ki he ngaahi ma‘u‘anga pa‘angá
• ngaahi liliu ‘i he kau kasitomaá
• ngaahi liliu ki he ngaahi fiema‘u ki he ‘apí

Kapau ‘oku ‘i ai ha ngaahi liliu ki ha Nofo‘anga ma‘á ha Ngaahi Kulupu Fakakomiunitī ‘oku ‘amanaki ke hoko mai ‘i he kaha‘u vave maí, pe ko ha ngaahi liliu kuo ‘osi hoko, kātaki ‘o fetu‘utaki mai kiate kimautolu ‘i he fika 0800 801 601 ke fai ha talanoa ki ai.

Polokalama Tokoni ki he Totongi Nofó (Rent Support Scheme)

Ko e ngaahi sēvesi ‘oku nau fakaai ha tokoni ma‘á ha kakai ‘i ha ngaahi tu‘unga tauhi ‘oku nofo ai ha tokotaha tauhi ‘i he ‘apí, ngaahi sēvesi ki he fāmilí, uelofeá mo e mālōlō fakataimi meí he tauhí (respite) (‘o tatau ai pē pe ‘oku nofo ‘a e tokotaha tauhí ‘i he ‘apí pe ‘ikai), te nau ala ‘atā ke ma‘u atu ‘a e Tokoni ki he Totongi Nofó. Ko e mahu‘inga ‘o e pa‘anga tokoní, pea mo e kakai te nau lava ‘o ma‘u atu iá, ‘e fakatefito ia ‘i he fa‘ahinga sēvesi ‘oku fakahoko atú.

‘Oku fakataumu‘a ‘a e polokalamá ke poupou atu ki he ngaahi kulupu fakakomiunitī ‘oku nau lava ‘o fakahaa‘i mei he‘enau pa‘anga hū maí ‘oku ‘ikai ke nau lava ‘o totongi ‘a e tu‘unga totongi nofo ‘i he māketí ‘oku ala totongi ki he ‘api ‘oku nau totongi meiate kimautolú.  ‘Oku kau ki heni mo e pa‘anga hū mai meí he ngaahi ma‘u‘anga pa‘anga ko ‘ení:

• ngaahi aleapau mo ha kautaha fakapule‘anga ‘oku fakataumu‘a pau ki he totongi nofó
• ngaahi totongi ‘oku nau tānaki atu ki he totongi nofo ‘a e kau nofo totongí mo e/pe kau faka‘aonga‘i ‘o e sēvesí
• ngaahi foaki ‘ofa pe ngaahi pa‘anga tokoni fakapatonu ki he totongi nofó.

‘Oku ‘i ai ‘a e ‘amanaki atu ‘e ngāue atu ‘a e kulupú ke nau a‘usia ‘a hono totongi ‘o e tu‘unga totongi nofo ‘i he māketí ki he ngaahi ‘api ‘oku nau totongi meiate kimautolú, he ko e Polokalama Tokoni ki he Totongi Nofó ‘oku ‘ikai ko ha solova‘anga ia ki he lele-lōloá.

‘Oku ‘ikai ma‘u atu ‘a e tokoni ki he totongi nofó ia ki he:

• Ngaahi sēvesi nofo‘anga fakataimi ‘a ia ‘oku fakapa‘anga ‘e he Potungāue ki he Fakalakalaka Fakasōsialé pe ko e Potungāue ki he Nofo‘angá mo e Langa Fakalakalaka ‘i he Feitu‘u ‘i Koló (ko e ngaahi sēvesí ni ‘oku ‘ikai foki ke nau ‘atā atu kinautolu ia ki ha Fale Nofo‘anga Ma‘á ha Ngaahi Kulupu Fakakomiunitī).
• Ngaahi sēvesi ‘oku nau fakahoko atu ha tokoni ma‘á e kakai ‘oku nau nofo pē ‘iate kinautolu ‘o ‘ikai toe fakafalalá.
• Ko e ngaahi fakamole ki hono fakaai ‘o ha feitu‘u ‘ōfisi pe nofo‘anga ki ha tokotaha ngāue (staff accommodation). 

Ko e Tokoni ki he Totongi Nofó ‘oku ‘ikai ko ha solova‘anga taimi-lōloa ia pea ‘oku ‘i ai ‘a e ‘amanaki atu ‘e ngāue atu ‘a e Kulupú ke nau a‘usia ‘a hono totongi ‘o e tu‘unga totongi nofo ‘i he māketí ki he ngaahi ‘api ‘oku nau totongi meiate kimautolú.

‘Oku pau ke toe vakai‘i ‘a e ngaahi tokoni ki he totongi nofó (rent support) ‘i he taimi ‘oku liliu ai ho ngaahi tūkungá, koe‘uhí ‘e lava ke uesia ‘e he me‘á ni ‘a ho tu‘unga ‘atā ki aí. ‘Oku mau taumu‘a ke vakai‘i fakata‘u ‘eni mo koe.

Ke ‘ilo lahi ange, telefoni ki he senitā sēvesi ‘a e Kāinga Ora ‘i he fika 0800 801 601.