‘Oku lahi ‘a e ngaahi ‘uhinga te ke ala fiema‘u ai ke hiki ki ha ‘api ‘e taha. ‘Oku mau ‘i heni ke tokoni, ko ia ai fetu‘utaki mai kiate kimautolu kapau ‘oku ke loto ke hiki pea te tau lava ‘o talanoa fekau‘aki mo ho tūkungá, ho‘o ngaahi fiema‘u ki ha falé mo e ngaahi fili ki he fale nofo‘angá ‘oku ke ma‘ú.

Kapau ‘oku ke mavahe atu mei ho ‘api Kāinga Ora, te mau fiema‘u ke ke ‘omai ha tohi fakatokanga ‘aho ‘e 28.

‘E lava ke ke fai eni ‘aki hono fakafonu pea ‘omai ‘a e foomu ko ení: Notice to End Tenancy Agreement (Fanongonongo ‘o e Fakangata ‘o e Aleapau Nofo Totongí) [PDF, 500 KB].

Hiki atu ki ha ‘api Kāinga Ora ‘e taha

Kapau ‘oku ke loto ke hiki atu ki ha ‘api Kāinga Ora ‘e taha, ko e me‘a lelei taha ke fuofua fakahokó ko e fetu‘utaki ki he ‘emau Customer Support Centre (Senitā Tokoni ki he Kasitomaá) ‘i he 0800 801 601. Te tau talanoa fekau‘aki mo ho tūkungá, pea vakai‘i ha ngaahi ‘api ‘oku ‘atā ‘i ho feitu‘ú ‘oku ne fakalato ho‘o ngaahi fiema‘ú. ‘Oku fakafehoanaki ‘a e ngaahi ‘api Kāinga Ora kotoa ki he kau nofo totongí ‘o makatu‘unga ‘i he ‘enau ngaahi fiema‘ú, pea ko e lahi taha ‘a e ngaahi feitu‘ú ‘oku ‘i ai ‘enau lisi talitali, ko ia ai ‘e ‘ikai ke mau lava ‘o palōmesi atu te ke malava ‘o hiki hangatonu leva.

Kapau te mau ma‘u ha ‘api ‘e taha ma‘á u pea ke hiki atu ‘oku ma‘a, maau, ‘ikai maumau ha m‘ea ‘i ho ‘apí pea totongi kotoa ho‘o ngaahi totongi nofó, te mau kole ki he Ministry of Building, Innovation and Employment(external link) ke fakahiki atu ‘a ho‘o totongi malu‘i lolotongá ki ho ‘api fo‘oú. Te mau toe fokotu‘utu‘u foki ke fakahiki atu (transfer) ha totongi nofo na‘a ke ‘osi totongi tōmu‘a, ki ho ‘api fo‘oú. ‘E fiema‘u ke ke fokotu‘utu‘u hono ‘ave ‘o ho‘o nāunau falé pea ke hoko ho‘o telefoní mo e ‘uhilá.

Hili ho‘o ‘omai ha fanongonongó

‘I loto ‘i he houa ‘e 48 mei hono ma‘u ‘o ho‘o fanongonongó, te mau ‘oatu ha lisi ke fakakakato ke tokoni atu ki he hikí pea fokotu‘utu‘u ha ‘a‘ahi faka‘osi ki he ‘apí ke mau vakai‘i ai ‘a e Property Condition Report [JI1] (Līpooti ki he Tu‘unga ‘o e ‘Apí)  mei he taimi na‘a ke hiki mai aí. Kapau ‘oku fiema‘u ke ke totongi ha fa‘ahinga monomono/fakalelei ki he ‘apí, ‘e lava ke mau tokoni atu ke fokotu‘utu‘u ha totongi fakafoki ‘oku fe‘unga mo ho‘o patisetí koe‘uhi ke ke lava ‘o totongi ‘osi ia ‘i ha vaha‘a taimi.

Kapau ‘oku ke loto ke mavahe kimu‘a ‘i he ngata ‘a ho vaha‘a taimi fakatokanga ‘aho ‘e 28, fetu‘utaki mai he vave taha te ke ala lavá. ‘I he ngaahi feitu‘u ‘oku fiema‘ua ai ‘emau ngaahi ‘apí, ‘e ala malava ke ke mavahe vave ange kapau ‘oku ma‘a mo maau ho ‘apí, pea mau tali ke fakangata tōmu‘a ‘a ho‘o nofo totongí. ‘I he hoko iá, ‘e fiema‘u ke ke totongi pē ‘a e totongi nofó kae‘oua kuo hiki mai ‘a e tokotaha nofo totongi fo‘oú.

Kapau te ke liliu ho‘o fakakaukaú

Kapau te ke liliu ho‘o fakakaukaú ‘o ‘ikai ke ke toe fie hiki, te mau ala lava pē ‘o fakangofua ke ke nofo kapau ‘oku te‘eki ai ke mau fakahoko ha ngaahi fokotu‘utu‘u kehe, hangē ko ha lēsisista mai ha tokotaha nofo totongi fo‘ou. ‘Oku mau ‘i heni ke tokoni, ko ia ai fetu‘utaki mai kiate kimautolu ‘i he vave taha te ke ala lavá kapau ‘e liliu ho tūkungá.

Kapau ‘e fakangata ‘e he Kāinga Ora ho‘o nofo totongí

Kapau ‘e fiema‘u ‘e he Kāinga Ora ke fakangata ha nofo totongi, te mau ‘oatu ha tohi fakatokanga ‘oku ‘ikai toe si‘isi‘i hifo ‘i he māhina ‘e tolu (‘aho ‘e 90), tukukehe kapau ‘e tu‘utu‘unia ‘e he Tenancy Tribunal (Fakamaau‘anga ki he Nofo Totongí) ke tali ke fakangata.

‘I he taimi te mau ‘oatu ai ha fakatokanga, te mau fokotu‘utu‘u ha taimi ke ‘a‘ahi ai ki he ‘apí ke vakai‘i ‘a e ngaahi monomono/fakalelei ‘oku fiema‘u ke fakahokó pe ko e ngaahi maumau kuo ‘osi fakalelei‘í kimu‘a ke ke mavahe.

Kapau na‘a ke fuofua hiki mai ki ha ‘api Kāinga Ora kimu‘a ‘i he ‘aho Sāpate 7 ‘Epeleli 2019, ‘e ‘osi pau pē na‘a ke totongi ha totongi malu‘i. Kapau na‘a ke fai pehē, te mau kole ki he Ngaahi Kautaha Nofo Totongi ‘a e Potungāue Ministry of Business, Innovation and Employment(external link)ke totongi fakafoki atu ia ‘i he taimi te mau fakapapau‘i ai ‘oku ‘i ha tu‘unga lelei ho ‘apí pea kuo totongi kotoa ho totongi nofó.

Kuo fakafo‘ou ‘a e peesí: 4 Siulai 2023