Tulaga e mafua ai ona tauleleia galuega matou te faia

E pito telē ai lava le Kāinga Ora i Niu Sila mai pulega uma o umia fale e nofoia tagata ma e pito toatele ai foi tagata o latou vaaia o faaaogaina auaunaga mo le fia maua o fale. E galulue faapaaga ma isi matagaluega, pulega faalotoifale ma iwi, faapea paaga tumaoti, e faataunuu le faamuamua a le Malo i fale ma fesoasoani e tau atiae le gafataulimaina, talisapaia o soo se tagata ma le uluola o afioaga ma tagata. 

Ua faatamaoaigaina le faalapotopotoga i punaoa e faataunuu ai le saunia o fale e mafanafana, matū ma saogalemu i Niu Sila atoa. O le tala o le tupe faaletausaga 2018-19, na faataunuu ai e Kāinga Ora se aofaiga pito telē o fale fou i le tausaga e tasi i talaaga lata mai – na maua ai fale a le malo e 1,461. O se amataga lea o le faataunuu i tausaga uma o le fia selau o fale fou mo tagata ma isi fale i le lumanai.

E onomea ma talafeagai tomai i le Kāinga Ora e tali atu ai i luitau o fetaiai ma Niu Sila i le taimi nei ma ona tua atu. E faamaonia le maua ai o le tomai faapitoa i galuega tau atiae na taimua ai i poloketi tetele mo fale e nofoia e tagata e pei o le Hobsonville Point.(external link) Na matou faataunuu le maua o ituaiga fale eseese ma e fetaui lelei ma soifuaga i nei vaitaimi.

E le gata i lea, o taumafaiga nei ua tino mai ai ma le tele o ituaiga fale eseese a le malo, fale tumaoti ma fale e gafatia na totogi (e aofia ai fale KiwiBuild ma isi faiga e gafatia na totogi) ma e faamaonia ai le maua e Tagatanuu Niu Sila o ituaiga fale o moomia.

Fale a le Malo - e aofia ai fale fou ma le fale o iai nei a le malo na fau e Kāinga Ora ma pulea i le fia sefulu tausaga. O le polokalame lea ua toe suia, toe faafou ma toe faaopoopo i fale a le malo o iai nei i Niu Sila.

Fale e gafatia na totogi - O fale e sili ona gafatia na totogi ma e tele na maua i atinaega o fale fou o matou saunia. E aofia ai ma i latou o tau saili se uluai fale e nofo ai.

Fale Tumaoti - Saunia ituaiga fale fou eseese e fetaui lelei ma manaoga o ituaiga fale o moomia e tagata. O lo o fau fale tumaoti i totonu o tuaoi faalotoifale e maua ai foi ma fale a le malo ma fale KiwiBuild e maua ai se faiganuu ma vaipanoa matagofie ma le mau eseese o faiga ma tagata o soifua ma ola ai. E iai le faamoemoe maualuga e avea le faatele o fale e maua i faiga faamaketi masani mo fefaatauaiga o le a tau faamāmā ai le taugata tele o le tau o fale.

Fuafuaina o fausaga ma fuafuaga

O galuega faufale o faia e Kāinga Ora e aofia ai faiga taualoa i le fuafuaina o fausaga ma faiga e pulea ai ina ia mautinoa o matou tau atiae fale e lelei ma ausia manaoga o tagata.

O galuega uma o fuafuaina le fau ai o fale o le a iloilo ai ma atinae tetele, e pei o auala ma nofoaga faitele mo tafaoga, e pei o malae mo tafaoga, ina ia tino mai tuaoi faalotoifale e aogā, e tosina i ai tagata ma e faatupu ai faanaunautaiga o tagata i totonu o lotoifale taitasi.  

Ua matou saunia taiala o le fuafuaina o fausaga e fau ai fale a le malo ma e faaaoga ai faatulagana ma fausaga patino mo fale fou le Te Aranga Design Principles. E faavae aga taualoa i aga tausili a tagata Māori ma e faamausaili ma iloa tino ai mana whenua, i fuafuaga faataatia mo taulaga.

E 276 apitaga i totonu o nofoaga tetele na faataunuu e Kāinga Ora i Greys Avenue(external link), i le Nofoaga Tutotonu mo Pisinisi i Aukilani. Na fuafuaina fausaga faatasi ma Ngāti Whātua Orakei e faaaoga ai aga taualoa Te Aranga. O se taumafaiga ua mafai ai ona faatino le poloketi e tusa ma agaifanua ma faasinomaga o tagata Māori.

Construction Sector Accord

E avea Kāinga Ora – Homes and Communities ma vaega o le Construction Sector Accord na faavae ia Aperila 2019 e le Palemia, Minisita Accord, ma sui o le Construction Sector Accord e aofia ai taitai e 13 o matātā faufale ma le malo.

Na faavae e le Accord se faiga e galulue faatasi ai le matātā ma le malo e tali atu i luitau tetele o fetaiai ma le matātā e aofia ai le utiuti o le tomai ma tagata faigaluega, o le lē manino o tulafono faatonutonu, o le leai o se taitaiga maopoopo, o le lē faatuatuaina o le maua o galuega ma le fesuisuiai o faiga masani.

O se mitamitaga le atinae Bader Ventura, o le uluai atinae na faia e le Kāinga Ora e fau ai fale i tulaga Passive House, ma na filifilia ai e le Construction Sector Accord e avea ma Beacon Project(external link). E avea le Bader Ventura ma faataitaiga maoae ma faiga fou i totonu o le matātā, ma e lagolagoina ai le tofa mamao o le Accord o se ‘matātā faatuatuaina mo le manuia o Niu Sila.’

Faitau i le Construction Sector Accord(external link)

Maimoa i le ata faasolo a le Accord i talanoaga tafailagi ‘Towards High Performance(external link).’

Faateleina fale i totonu o itumalo

Ua matou faaopoopo isi taulaga ma aai e fau ai fale. E ogatasi ma le fuafuaga a le Malo e faatuputeleina ai le aofai o fale a le malo i Niu Sila atoa.

O fale fou e fau i fausaga faaonaponei, aulelei ma faigofie na vaai, ma e fetaui lelei mo aiga ma tagata taitoatasi. O le tele o fale na fau e tasi pe lua potumoe, ma isi e maua ai potumoe e tolu ma potumoe e fa. E faakapeta, faapipii ai mea e taofiofi ai le mafanafana i totonu o fale ma e sautualua faamalama e tautau ai iefaamalama e faamafanafana ai. E faapipii fale i vaefanua ua suia ma faamatagofieina e maua ai faapaologa i fafo e malolo i ai, ma avanoa e paka ai taavale.

E faatumauina i fuafuaga ua talosagaina mo le fau o fale tulaga moomia o fuafuaga faaleitumalo a le Pulega Faalotoifale ma e fuafua lelei ai le laina tuaoi ma le faafasaga o le fale i le itu e susulu tele ai le la. O lo o faia galuega faufale i fale ua uma na faamatuu mo le nofo mautotogi, ma o le taumafai ia fetaui lelei le va o fale.

Afai e moomia na aveese se fale o iai mo le fia faia i ai o isi atinaega, ona matou taumafai faatasi lea ma tagata mautotogi e saili fale e sili na fetaui e faanonofo ai, i totonu lava o le vaipanoa o nonofo ai.

Uma na faafou le itulau: 7 July 2023