Ngaahi Polōseki Langa Fakalakalaka Tu‘upaú (SDPs)

‘Oku kau ki heni ha founga ngāue kakato ki he palaní, fakapa‘angá mo hono fakahoko atu ‘o e ngaahi polōseki ngāue lalahi mo fihi ki he ngaahi feitu‘u ‘i koló – ‘oku ui ko e Ngaahi Polōseki Langa Fakalakalaka Tu‘upau (Specified Development Projects pe SDP).

Ngaahi polōseki ‘oku fakakaukau‘i ke sivisivi‘i pe ‘e ala hoko ko ha SDP

‘Oku lisi atu ‘i lalo ‘a e ngaahi polōski kuo ‘osi fakakaukau‘i ‘e he Kāinga Ora ke filí pea mo e ola ‘o e ngaahi fakakaukaua ko iá.

‘Aho ‘o e faitu‘utu‘uni ki hono filí	Polōseki na‘e fokotu‘u maí	Līpooti fokotu‘u S29	Tu‘unga (status) ‘o ha‘á ne hoko ko ha SDP
Sepitema 2022	Hala Pule‘anga Western Corridor, Tauranga	Līpooti ki he Hala Pule‘anga Western Corridor [PDF, 1.7 MB]	Project not established [PDF, 26 KB]
‘Aokosi 2022	Northern Growth Area, Porirua (Feitu‘u Langa Fakalakalaka Hake ‘i he Faka-Tokelau ‘o Porirua)	Līpooti ki he Northern Growth Area, Porirua [PDF, 1.9 MB]	Fili‘i ke sivisivi‘i
Nōvema 2021	Langa fakalakalaka Sunfield, Papakura, ‘Okalani	Līpooti ki he langa fakalakalaka Sunfield [PDF, 2.1 MB]	‘Ikai fili‘i ke sivisivi‘i

Ko e hā ‘a e Polōseki Langa Fakalakalaka Tu‘upau (SDP)?

Ko ha SDP ko ha polōseki langa fakalakalaka ia ‘i he feitu‘u ‘i koló ‘oku ‘i ai hano (ngaahi) feitu‘u, ngaahi taumu‘a ngāue, mo hano fa‘unga sino pule tu‘upau (ko e ngaahi "‘elemēniti tefito" ia ‘o ha SDP).

Ko ha founga ia ke fengāue‘aki fakataha ai ‘a e pule‘anga fakakoló mo e fakafonuá, mo e kau ma‘u kelekelé, mana whenua, kau langa fakalakalaka fakataautahá mo e komiunitií ke palani‘i mo fakahoko atu ha ngaahi langa fakalakalaka ‘i he feitu‘u ‘i koló ‘oku nau kaungā faka‘ānaua ki ai.

‘Oku fakatahataha‘i ‘i ha SDP ha ngaahi founga ngāue kehekehe, ‘a ia ‘oku fiema‘u ki he langa fakalakalaka ‘i he feitu‘u ‘i koló, ka na‘e mei fakalele kehekehe kinautolu, pea ‘oku lava ai ke ma‘u kinautolu ‘i ha founga ngāue mā‘opo‘opo pē ‘e taha. ‘Oku fokotu‘utu‘u ‘a e ngaahi palaní, ngaahi nāunau ki he ngāue lalahí, founga faka‘aonga‘i ‘o e kelekelé, mo e ngaahi fokotu‘utu‘u ki he fakapa‘angá, kimu‘a ia ‘o fakafou ‘i ha palani langa fakalakalaka ‘oku mā‘opo‘opo mo mahino. ‘Oku fakakaukaua ‘i he founga ngāué ‘a e ngaahi me‘a ‘oku kaunga ki he Kakai Maulí, ngaahi uesia ki he ‘ātakaí, nofo fakasōsialé mo e ngaahi me‘a faka‘ulungāangá, pea mo e ngaahi tukufakaholo fakahisitōliá, mo e ngaahi ‘ulungāanga ‘oku fakamahu‘inga‘í.

‘Oku ngalingali ke fe‘unga lelei taha ange ‘a e founga ngāue SDP ki he ngaahi polōseki ‘oku fihí ‘a ia ‘oku ‘ikai malava pe ‘oku ‘ikai ke ala fakahoko atu pe fa‘u ‘i he tu‘unga lelei tahá ‘i he ngaahi founga ngāue lolotongá. ‘Okú ne ngāue ke holoki ‘a e ngaahi ‘ā vahevahe ‘oku nau fa‘a ta‘ofi ‘a hono kamata‘i ‘o e ngaahi polōsekí, ‘o hangē ko ha ngaahi feitu‘u ‘oku kaungā ma‘u ‘a e kelekelé ‘e ha tokolahi, ngaahi fakangatangata ki he fakapa‘angá, pe ko ha ngaahi pole ‘oku fihi ‘i he palani fakakoló.

‘Oku founga fēfē ‘a e ngāue ‘a e founga ngāue ki hono fili mo hono sivisivi‘i ‘o e ngaahi SDP?

‘Oku fokotu‘u atu ‘i he Lao ki he Langa Fakalakalaka ‘i he Feitu‘u ‘i Koló ha founga ngāue mā‘opo‘opo ‘oku fiema‘u ia ke fakahoko kimu‘a pea toki fokotu‘u ha SDP pea mo toki kamata ‘a hono fakahoko atu ‘o e polōsekí.

‘E lava ke fili ha polōseki langa fakalakalaka ki he feitu‘u ‘i koló ke sivisivi‘i pe te ne hoko ko ha SDP, ‘e he Kāinga Ora pe ko e kau Minisitā ma‘u fatongiá (ko e Minisitā ki he Nofo‘angá ‘a ia ‘okú ne fatongia ki he Laó pea mo e Minisitā Pa‘angá). Ko ha kulupu pe sino ngāue, hangē ko e iwi, ngaahi kautaha langa fakalakalaká pe ngaahi kōsilió, ‘oku ‘i ai ha‘á ne polōseki langa fakalakalaka ‘okú ne pehē ‘e ala hoko ko ha SDP, te ne lava ‘o talanoa‘i ‘a ‘ene polōsekí mo e timi SDP ‘a e Kāinga Ora ke vakai pe ‘e lava ke ne faingamālie mei hono ngāue‘aki ‘o e founga ngāue ki he SDP.

Kapau ‘e fili ha polōseki ke sivisivi‘i ke ala hoko ko ha SDP, ‘oku fa‘a kau fakalūkufua ki he founga ngāue ki he faisiví ha fakafehokotaki tōmu‘a mo e Kakai Maulí mo e ngaahi kupu fekau‘aki tefitó, fanongonongo atu ‘o e ngaahi ‘elemēniti tefito ‘oku fakakaukau ki ai ‘a e Kainga Ora ki he polōseki ‘oku ‘amanaki ke fakahokó, pea mo hono teuteu‘i ‘o ha līpooti kakato ‘o e polōsekí ki he siví.

‘I he ngata‘anga ‘o e founga ngāue ki hono sivisivi‘í, ‘e fokotu‘u atu ‘e he Kāinga Ora ki he kau Minisitā ‘oku nau fatongia ki aí pe ‘oku totonu ke fokotu‘u ‘a e polōseki ke ne hoko ko ha SDP. ‘Oku toki ‘a e kau Minisitā ma‘u fatongiá leva ke nau faitu‘utu‘uni pe ‘e tali ‘a e fokotu‘ú.

‘Oku fakamafai‘i ‘e he Lao ki he Langa Fakalakalaka ‘i he Feitu‘u ‘i Koló (Urban Development Act) 2020 ‘a e Kāinga Ora ke ne kamata‘i, fokotu‘utu‘u, pea fakahoko ‘a e langa fakalakalaka ‘i he feitu‘u ki koló ‘a ia ‘e tānaki atu ki ha ngaahi komiunitī tu‘uloa, kau kātoa ki ai, mo longomo‘ui. ‘Oku kau ki heni ha founga ngāue kakato ki he palaní, fakapa‘angá mo hono fakahoko atu ‘o e ngaahi polōseki ngāue lalahi mo fihi ki he ngaahi feitu‘u ‘i koló – ‘oku ui ko e Ngaahi Polōseki Langa Fakalakalaka Tu‘upau (Specified Development Projects pe SDP).

Fakamatala lahi ange

‘Oku fokotu‘u ‘e he Lao ki he Langa Fakalakalaka ‘i he Feitu‘u ‘i Koló 2020(external link), fakataha mo e Lao ki he Kāinga Ora – Homes and Communities 2019(external link), ha fa‘unga-ngāue ki he liliu ma‘ongo‘onga ‘i he langa fakalakalaka ‘i he feitu‘u ‘i koló ke tānaki atu ki ha ngaahi komiunitī tu‘uloa, kau kātoa ki ai mo longomo‘ui.

Ke lau ‘a e ngaahi laó pe fekumi ki ha fakamatala lahi ange, vakai ki he uepisaiti ‘a e Ministry Of Housing and Urban Development(external link). Kapau ‘okú ke fie kumi ha fakamatala lahi ange fekau‘aki mo e Lao ki he Langa Fakalakalaka ‘i he Feitu‘u ‘i Koló, pe talanoa fekau‘aki mo hano ala fili ‘o ha polōseki ke sivisivi‘i pe ‘e hoko ko ha SDP, ‘e lava ke ke ‘īmeili ki he timí ‘i he sdp.enquiries@kaingaora.govt.nz.