Te kaha hiahia ki ngā kāinga

E pūmau ana mātou ki te whakapau kaha kia nui tonu ngā whare noho kounga ka taea e mātou te whakarato, i runga i te hohoro, mā te whakawhanake i ō mātou whenua me te mahi tahi me ētahi atu tae atu ki ngā kaiwhakawhanake me ngā iwi.

Kāore e mutu tā mātou kimi arawātea kia maha atu ō mātou whare noho i te mea e mōhio ana mātou he mea tino whai pānga nui tētahi whare Kāinga Ora, ā, ka pā taua whai pānga ki ngā reanga maha.

He mea nui te whiwhi kāinga pūmau, mahana, hauora ki ngā āhuatanga katoa o te ao o te tangata – mai i te mātauranga me te whai mahi ki te hauora tinana me te hinengaro. He maha rawa ngā whānau me ngā tamariki kei ngā āhuatanga noho kāore i te tika, ā, e pūmau ana mātou kia wawe te whakarato kāinga hou hei whakatutuki i tēnei tino hiahia. 

Ka whanaketia e mātou ngā kāinga e ai ki ngā hiahia mō ngā whare noho me te arawātea ki te whakarato kāinga atu anō i ngā wāhi e tata ana ki ngā kura, ngā hono tūnuku tūmatanui, ngā toa me ētahi atu ratonga me māmā te toro atu mā ngā whānau.

Te hanga hapori momoho, toitū me te manaaki

Ko tā mātou whāinga ehara ko te whakarato anake i ngā kāinga mahana, maroke hoki engari he tautoko i ngā hapori me te āwhina ki te whakatipu takiwā noho.

E hiahia ana mātou ki te mahi tahi me ngā hapori ki te āwhina i a rātou ki te waihanga i ngā wāhi momoho, toitū me te manaaki hei kāinga noho. Ko tētahi o ngā tikanga e tutuki ai i a mātou tēnei ko te whakarite ka hoahoatia ō mātou kāinga, whanaketanga hoki e tūhonohono ai te tangata, ā, kia ngangahau rātou i roto i tō rātou takiwā noho. Kei roto pea i ā mātou whanaketanga nui ake ko ngā wāhi kākāriki nui ake mō te tākaro, i ētahi āhuatanga he wāhi hapori mō te katoa.

E mārama ana mātou ki te pānga o ngā mahi whanaketanga pea ki ngā ā mātou kiritaki, kiritata me te hapori.

Ko tā mātou kaupapa matua tuatahi ko te mahi tahi me ā mātou kiritaki e noho ana i ngā kāinga e pāngia ana e ngā mahi whanaketanga.

Ka tūhono hoki mātou ki ngā kiritata pātata me te hapori whānui kia mātua mōhio ai rātou ki ngā whakaritenga. Ko ētahi āhuatanga e taea ai tēnei ko te tuku reta, ngā hui tuku kōrero ki te hapori, ngā hui tuihono, me ngā utauta matihiko.

Ka tūhono hoki mātou ki ngā kaunihera, ngā mana whenua, ngā kura, ngā kaituku ratonga me ngā Mema Pāremata, i te mea he māngai rātou nō te hapori.

Some of the ways we communicate with our neighbours

Ko ngā hui tuku korero e taea ai te tangata te rapu mōhio me te tuku pātai tētahi o tā mātou kōrerorero tahi ki ngā hapori

Te mahi i roto i te hātepe whakaaetanga

Ko te nuinga o ngā whanaketanga whare noho hou, ahakoa i tīmataria e mātou, e tētahi kaiwhakawhanake tūmataiti rānei, me whai i tētahi hātepe whakaaetanga rawa.

Ka whakahaerehia te hātepe whakaaetanga rawa e te kaunihera. Ka whai whakaaro tēnei ki aua āhuatanga, arā mēnā he rawaka te tūāhanga me ngā ratonga hei tautoko i te whanaketanga hou e marohitia ana, ā, he pēhea te hāngai ki te Mahere Takiwā.

Mā te Kaunihera e whakatau mēnā me whakamōhio atu ki te iwi whānui mō te whakaae ki tētahi tono.

Mēnā ka whakaaetia e tētahi kaunihera tētahi whakaaetanga rawa kāore i whakamōhiotia mō tētahi whanaketanga whare noho, kāore he herenga anō i runga i a mātou ki te kōrerorero tahi ki te hapori mō ngā whare noho tūmatanui hou, engari ko tā mātou tikanga kia whakamōhio haere tonu i ngā hapori mō te anga whakamua o ngā mahi.  

Ina hiahia te Kaunihera i tētahi whakaaetanga rawa mō tētahi whanaketanga kia whakamōhiotia, ka kōrerohia atu ngā kiritata mō ngā mahere mō te wāhi i roto i tēnei hātepe.  

Ngā kaupapa nunui

Mō ā mātou kaupapa nunui, ka hangaia he mahere matua me te whakawhanake i roto i ngā tekau tau maha, ā, e hia tini mano ngā kāinga ka hangaia, he rerekē tā mātou tikanga kōrerorero tahi.

He whānui tonu ā mātou mahi kōrerorero tahi mō ngā kaupapa nunui, e whakaata ana i te haumi-tahi me ngā pātuitanga ka whakauru atu mātou mō ēnei whanaketanga.

I roto i tēnei hātepe ka mahi tahi mātou me ngā hapori mō te mahere matua, e whāiti ana te aro ki ngā kaunihera, ngā mana whenua, ngā kura me ngā kaituku ratonga he wāhanga tō rātou i roto i te hapori me te tuku ratonga.   

Rapu mōhio mō ā mātou kaupapa nunui.

Kua whakahoungia te whārangi: 17 Whiringa-ā-nuku 2023