Tokoni fakavavevavé mo e tu‘unga mateuteu ki ha fakatamakí

Lētiō

Kapau ‘e mate ‘a e ‘uhilá, ‘e lava ke tokoni atu ha lētiō sola pe fakamaka (pe ko e lētiō ho‘o kaá) ke ke ma‘u ai ‘a e ngaahi ongoongo fakamuimui tahá. ‘I ha hoko ha fakatamaki fakatu‘upakē, fanongo ki he ngaahi lētiō ko ení:

• Radio New Zealand
• The Hits
• NewstalkZB
• MoreFM
• Radio Live

‘I he ‘initanetí

Ki he ngaahi fakamatala fakamuimui taha fakalotofonuá, ‘oku ma‘u ‘e he ‘emau uespisaiti ‘a e kōsilió mo e Civil Defence Emergency Management (va‘a tokoni ‘a e Pule‘angá ki he ngaahi fakatu‘utāmakí) mo e mītia fakasōsialé ‘a e ngaahi fakamatala ‘oku tau fiema‘u ke nofo‘aki malu aí.

‘Ilo‘i ho ngaahi kaungā‘apí

‘Oku ‘i ai ‘a e mālohi ‘i he tokolahí. ‘I he hoko ‘a ha fakatamaki fakatu‘upakē, te ke lava ‘o ngāue fakataha mo ho kaungā‘apí ke matu‘uaki ia. ‘Oku fakatahataha‘i mai ‘e he ngaahi kulupu Poupou ki he Kaungā‘apí (Neighbourhood Support) ‘a e kakai ‘o e koló ke fa‘u ha komiunitī ‘oku malu, fepoupouaki mo fekau‘aki.

Kimu‘a ke hoko ha fakatamaki, kau ki he kulupu Poupou ki he Kaungā‘apí ‘i he neighbourhoodsupport.co.nz(external link) pe telefoni ki he 0800 463 444.

Fakatokanga fakatamaki fakatu‘upakē ‘i he telefoní

Kapau ‘e malava ‘e he‘etau ngaahi telefoní ‘o ma‘u ia, ‘e lava ‘e he ngaahi kautaha ma‘u mafaí hangē ko e Va‘a Malu‘i Sivilé (Civil Defence) ‘o ‘omai ha ngaahi Fakatokanga ki ha Fakatamaki Fakatu‘upakē ‘i he Telefoní (Emergency Mobile Alerts). ‘E lava ke fakataumu‘a ia ki he ngaahi feitu‘u ‘oku uesia ‘e ha ngaahi fakatamaki lahi.

‘Oku fiema‘u pē ke mo‘ui ‘a e telefoní, ngāue lelei mo ‘i loto ‘i he feitu‘u ‘oku fakataumu‘a ki ai ‘a e ngaahi fakatokangá. ‘Oku ‘ikai fiema‘u ha app pe totongi ki ai, ko e me‘a pē ‘oku fiema‘u ke tau faí ko e fakapapau‘i ‘oku ‘i he tu‘unga fakamuimui tahá (updated) ‘a ‘ete telefoní.

Ko e ngaahi Fakatokanga ki ha Fakatamaki Fakatu‘upakē ‘i he Telefoní ko ha fou‘anga ia ‘e taha ke tokoni ki hono tauhi ‘a e kakaí ke nau malu mo hao kapau ‘e hoko ha fakatamaki fakatu‘upakē. ‘Oku ‘ikai ke nau fetongi ‘a e ngaahi fakatokanga ki ha fakatamaki fakatu‘upakē kehé. Kapau ‘okú ke ongo‘i ‘oku ‘i ha tu‘unga fakatu‘utāmaki ho‘o mo‘uí, ‘oua ‘e tatali ki ha fakatokanga faka‘ofisiale. Fai leva ha me‘a ‘i he vave tahá.

Toe ‘ilo lahi ange ‘i he www.civildefence.govt.nz(external link)

Fokotu‘u ha palani

‘I Nu‘u Silá, ‘e lava ke hoko ha ngaahi fakatamaki fakatu‘upakē ‘i ha fa‘ahinga feitu‘u pē, fa‘ahinga taimi pē pea ‘ikai ha fakatokanga ki ai. ‘I he‘ene hokó, ‘e mo‘umo‘ua ‘a e Va‘a Malu‘i Sivilé mo e ngaahi sēvesi ki he fakatamaki fakatu‘upakeé ‘i he tokoni ki he kakai ‘oku nau fiema‘u lahi taha iá.

‘E lava ‘e he ngaahi tāfeá, ngaahi afaá, matangi mālohí, mofuiké, puna ‘a e mo‘ungaafí, peau kulá mo e holo ‘a e ngaahi konga fonuá ‘o uesia ‘etau ngaahi mo‘uí, maumau‘i ‘a e ngaahi ‘apí pea fakatupunga ha ngaahi maumau lahi.

Ko e ongoongo fakafiefiá, ‘oku faingofua ke fakapapau‘i ko koe, mo e kakai ‘okú ke ‘ofa aí, ‘oku mou mateuteu ke matu‘uaki ia.

Talanoa ki ho fāmilí mo e ngaahi kaungāme‘á, pea palani ki he me‘a te mou fai ‘i he ngaahi tu‘unga ko ení:

• Fihia ‘i ‘api
• ‘Ikai lava ke ‘alu ki ‘api
• Fiema‘u ke mavahe
• Mate ‘a e ‘uhilá
• Mate ‘a e vaí
• Hala ha telefoni pe ‘initaneti

Ko ha palani lelei te ne kāpui ‘a e me‘a ‘oku tau fiema‘ú ‘i ha‘atau fihia ‘i ‘api, feitu‘u ke fakatahataha ki ai kapau ‘e ‘ikai ke tau lava ‘o ‘alu ki ‘api, feitu‘u te tau ‘alu ki ai kapau ‘e fiema‘u ke tau mavahe fakavavevave mei ‘api. ‘Oku mahu‘inga ‘aupito ke tau fakamaheni ki hotau ngaahi kaungā‘apí, pea ‘e lava ke tokoni‘i ai ‘a e komiunitií ke vakai‘i pe ko hai ‘e lava ‘o tokoni maí, mo e fa‘ahinga te nau ala fiema‘u ‘etau tokoní.

‘Ilo lahi ange pea fokotu‘u ha palani ‘i he www.happens.nz(external link)