Tulaga Gafataulimaina Kāinga Ora
O se matafaioi tele ma le taua le faatino e Kāinga Ora o galuega e suia ai ituaiga fale eseese i Niu Sila e mafai ona filifili pe fetaui, atoa ma le suia o taunuuga ma le matātā atoa o saunia fale ina ia maua fale ma lotoifale e mafai ai ona soifua ma ola lelei ai Tagatanuu Niu Sila.
E tusa ma le avea ai ma faalapotopotoga e saunia fale mautotogi i le 200,000 o tagata nofo mautotogi, ma le tausisia o tulaga lelei o fale e 69,000 ma taumafaiga e fau ai fale fou e 1,100 i tausaga taitasi, o se avanoa lelei lenei e faaleleia ai le maua o se siosiomaga manuia i galuega faufale uma ma galuega mo le atinaega o taulaga, ma faamalosia suiga lelei o matātā i Niu Sila atoa. Matou te folafolaina le faamautinoaina o suiga e laugatasia uma ai ma suiga e sa‘o mo tagata o faaaogaina a matou auaunaga.
O la matou faamoemoe foi le faamautinoaina o faiga gafataulimaina ua tuufaatasia ma faiga ua fuafuaina mo le atinaega o taulaga, fauina o fale ma galuega tau pisinisi. E ono vaega autu o ave i ai la matou faamuamua:
- lagolagoina le suia o galuega faufale e tuuitiitia ai kasa oona,
- toe faaleleia laufanuaola ma vaomatua i le taulaga ma afioaga,
- puipui ma toe faaolaola alāvai o siomia ai nofoaga mo atinaega,
- lagolagoina auala mo feoaiga e itiiti kasa oona o gaosia ai,
- tuuitiitia le faamaimau mai galuega faufale po o otaota mai fale ua talepe ese,
- faamautinoaina le malosi o tatou fale ma tagata e gafatia ai aafiaga o suiga o le tau.
Taiala Faataatia Tau Siosiomaga [PDF, 1.1 MB]
Matou vaega autu
E pito telē ai lava Kāinga Ora faatusa i isi faalapotopotoga fai atinae faufale, ma e fia avea ma taitai i suiga e tuuitiitia ma aveesea kasa oona mai faiga o faaaoga mo galuega faufale. I le taimi nei, o le 20% o kasa oona i Niu Sila e gaosia mai fale (mai mea tatou te faaaogaina), ma e faalimaina le telē lava lea mai fale fou o kasa oona e faatagaina i lalo o sini o faamoemoe atu i ai i le 2050.
E faalagolago le tuuitiitia o aafiaga nei, i le faaaoga tatau e Kāinga Ora o le telē ma le malosi o galuega faufale e suia ai faiga o fau ai fale, faapena foi le avatu o se fesoasoani i matātā o galuega o fausaga e amata suia faiga i auala e tuuitiitia ma aveesea ai kasa oona.
O lo o fuafuaina le siitia o le moomia tele o le eletise i le 68% i le aulia ai o le 2050 i Niu Sila. E faapena foi le moomia o le tuuitiitia o kasa oona mai malosiaga tetele o gaosia ai le eletise (tulaga uma o gaosia ai ma mea o faaaoga). E ui i nisi o malosiaga fou e maua mai faiga masani e le o tuuitiitia ai le aogā o malosiaga faalenatura e faamautinoaina ai le ausia i Niu Sila o auala e tali atu ai i le moomia o malosiaga tau eletise i le lumanai ma le maua e tagata o faaaogaina a matou auaunaga auala taugofie e maua ai. O Aokuso 2020 na faasilasila ai e le malo se fesoasoani tupe e faataitai ai tekonolosi e gaosia ai malosiaga faalenatura e faia i fale a tagata Māori ma fale mo tagata lautele.
E muamua faataitai i fale a Kāinga Ora ma e aofia ai le faapipii o malosiaga tau eletise gaosia mai ave o le la i fale na toe faapipii ai faiga e le soona faaalu ai le eletise ma fale fou i le itumalo o Ueligitone atoa. O le uma ai o le faataitaiga lenei ona faia lea o isi faataitaiga e iloa ai le aogā o faiga e gaosia ai le eletise faatasi ma le faasoasoa lelei o le eletise i totonu o nofoaga e feololo le lautelega o fale o nofoia. E fesoasoani le faiga o le a faagaioia ai e maua ai se tali e talafeagai ma faiga tau pisinisi ma e mafai ona toe fai le faiga lava lea i isi nofoaga, a o faapena ona tuuitiitia tupe alu mo le eletise mo tagata o faaaogaina a matou auaunaga.
E tusa ma le 40 - 50% otaota mai galuega faufale ma nofoaga ua talepe o tiai i nofoaga e lafoai ai lapisi i Niu Sila. Mo se faataitaiga, e tasi se fale fou faatoa fau e maua ai le fa tone o otaota mai le vaitaimi atoa na fau ai.
E taulai galuega ua faia e le Kāinga Ora i le tuuitiitia o le faamaimau mai atinaega o fanua ma fale. O lo o iloilo tulaga e mafai ai ona fesiitai fale i se isi nofoaga po o le tala i lalo fale tuai nai lo le talepe, mo tulaga e mafai ai. O la matou faamoemoe foi le faaitiitia o otaota mai galuega faufale e auala atu i le faaaoga tatau o mea faufale ma le tausisia o auala e tuuitiitia ai le faamaimau. Galulue faatasi ma au konekarate ma tomai faapitoa faufale, e fesoasoani ia suia atoa faiga faavae ua masani ai.
Metotia e faamamā ai se nofoaga o faia ai galuega
E le faapea na o le fau o fale o faamoemoe i ai le Kāinga Ora, ae faapena foi i le atiina ae o afioaga ma tagata. I le taimi nei, e pito tele kasa oona mai feoaiga i totonu o taulaga o Niu Sila, ma e maua ai le 37% o kasa oona e masani ona maua mai mea o faaaoga i se fale.
E ui i le tele o luitau o agai mai auā le amata faagasolo o suiga i ituaiga metotia e tuuitiitia ai kasa oona, e taulai taumafaiga ua saunia e Kāinga Ora i mea e gafatia ona faataunuu ma mafai ona pulea; atiina ae o afioaga ma tagata o faasili auala savali ma le sao gofie e agai atu ai i nofoaga faitele mo tafaoga, ma uunaia isi auala faitele mo feoaiga i nofoaga e mafai ai.
Matou te le o nofonofoai i auala o tali atu ai mo le ausia o taunuuga gafataulimaina ma le soifua manuia ua saunia i le auivi Sustainable Transport Outcomes. O lo o manino i le auivi taunuuga faataatia mo feoaiga o faia e Kāinga Ora mo galuega tau atiae ma afioaga, ma e mausali le taulai i ituaiga auala mo feoaiga e fetaui lelei mo tagata uma.
- Sustainable Transport Outcomes Gagana Peretania [PDF, 3 MB]
- Sustainable Transport Outcomes Te Reo [PDF, 2.9 MB]
Faasilasilaga mo ofisa faasalalau
Na tuuina atu i le Kāinga Ora le matafaioi e toe totō vaomatua i nofoaga e pito tele ai se vaega o fanua o umia e la matou pulega. E tele aogā ma le tāua o vaomatua, e aofia ai le:
- faaleleia o le soifua maloloina ma le soifua manuia o tagata,
- faaatoatoaina o le malosi o laufanua ma le suavai,
- apoa kasa oona,
- tuuitiitia tulaga e faaleagaina ai le ea, palapala ma le suavai,
- lagolagoina taumafaiga a tagata e toe totō ma faaleleia laufanuaola, ma le
- taofiofi le vevelasia o totonu o taulaga.
O le a faia e Kāinga Ora tulaga uma e faamautinoaina ai auala e fuafuaina ai fuafuaga, galuega faufale, ma galuega faatino o lo o faamuamua ai vaomatua, ma o se galuega fai faatasi ma isi faalapotopotoga, o ē umia fanua, ma vaega faitele ina ia faaleleia taunuuga mo le motu o tagata e tatau ona matou tali i ai.
O Me 2023, na fesoasoani ai Kāinga Ora i le faalauiloaina aloaia o le Ngaa Hau o Maangere Planting Guidelines; o se taumafaiga fai faatasi i le va o mana whenua, Mangere East Family Services, Uru Whakaaro ma Kāinga Ora.
Faasilasilaga mo ofisa faasalalau
- Amata tatupu se fasi vaomatua mai se tōtara - 21 Oketopa 2022
Tinoifale Lelei ma Malosi
Talu ai le telē o le polokalame e fau ai fale fou, ma le pule aloaia e saunia ai fale e sili ona lelei mo tagata o faaaogaina auaunaga, ua folafola ai e Kāinga Ora le fua o tulaga lelei i nisi o fale fou i le taimi lava faatoa uma na fau ma nofoia ai.
Galulue faatasi ma tagata o faaaogaina auaunaga ua tuuina mai le maliega, matou te aoina mai ai faamaumauga, e iloa ai tulaga lelei o fale e fua i le mafanafana ma le itiiti o le eletise e faaaoga ai. E tuufaatasi faamatalaga nei ma manatu faaalia o tagata o faaaogaina auaunaga, ina ia maua se ata atoa o le lelei ma le aogā o le fale i le nofo.
O le aoina mai o faamatalaga nei o se tasi o vala o tulaga ua matou folafolaina auā le faaleleia faifai pea, ma le faataunuuina o a matou aga taualoa gafataulimaina. E mafai ai ona matou iloa avanoa mo galuega faaleleia, ma fautuaina ai tulaga faatonuina o fale e fau i le lumanai ina ia maua e tagata o faaaogaina auaunaga o saunia e Kāinga Ora fale e mafanafana, matū ma lelei i le nofo e le soona alu ai tupe e tau faamafanafana ma tau faamālū ai.
O lo o faia uluai suesuega ‘faataitai’ i Porirua, ma e i ai le faamoemoe e faalauaitele atu i le atunuu atoa.
Matou faalapotopotoga
Ua faia e Kāinga Ora se uluai suesuega e malamalama ai i vaega tonu e pito sili ona maualuga ai kasa oona. O se suesuega e ogatasi ma le Carbon Neutral Government Programme(external link), e mafai ai ona matou faia se faatusatusaga ma lipotia kasa oona mai pisinisi ma faamautinoa le tuuitiitia ma le aveesea o kasa oona mai galuega faatino i le 2025. E aofia ai le faaaoga o le eletise e faaola ai taavale, faamaonia o ofisa tetele o faaaoga lelei malosiaga faalenatura, ma le taulai o galuega faatino mo le tuuitiitia o kasa oona.
E manino foi i taumafaiga o faatino e Kāinga Ora le itiiti o kasa oona mai ana galuega faatino faatusa i kasa oona mai galuega tetele o faatino e faalapotopotoga faufale, ma malosiaga faalenatura o faaaoga i totonu o fale i le vaitaimi atoa e aogā ai. O le mafuaaga tonu lava lea, o le a faalauaitele ai tulaga o le a lipotia i kasa oona e aofia ai kasa oona o filogia faatasi ma oloa ma mea o faaaoga e fau ai fale ma e fesootai i atinae tetele, ma le faatusatusaga o le tele o le malosiaga faalenatura o faaaoga e tagata o faaaogaina a matou auaunaga. O auala nei e atili faaleleia ai faiga matou te fuafuaina ma fau ai fale ina ia mautinoa le tuuitiitia o aafiaga o galuega faufale, ma le faasoasoa lelei o le eletise.
O le avanoa sili lea e tuuitiitia ai kasa oona ma amatamea ai i le tuuitiitia o kasa oona mai maketi e maua mai ai oloa.
Faasilasilaga mo ofisa faasalalau
E iai tulaga e ono afaina tele ai tagata o faaaogaina a matou auaunaga ma fale, ona o faaletonu e mafua mai suiga o le tau.
Na matou faia se suesuega o lamatiaga e fesootai i le siisii o le fogatai ma le tele o timuga e fesootai i lologa. Na faia foi fesootaiga ma NIWA e toe iloilo la matou talaaga faamauina ma atinae o teufaafaigaluegaina ua fuafuaina e tali atu ai i lamatiaga o lologa ua mafai ona iloa.
Ua amata faagasolo le faia o se taiala faataatia, taiala faavae, pulega ma galuega e tali atu ai i lamatiaga nei ina ia faamautinoa le vave o se tali atu ma le aogā o faiga o tali atu ai.
Uma na faafou le itulau: 17 November 2022