Toitūtanga i Kāinga Ora
I Kāinga Ora, he kawenga hira tā mātou mō te takahuri i ngā kōwhiringa whare noho i Aotearoa, ngā putanga me te rāngai whare noho whānui mā te hanga kāinga me ngā hapori e momoho ai ngā tāngata o Aotearoa.
Hei kaituku i ngā ratonga retihanga ki tōna 200,000 kairēti, me te tautiaki i te 69,000 kāinga, me te tuku i te 1,100 kāinga tāpiri hou ia te tau, kei a mātou te āheinga nui ki te whakapai ake i te oranga taiao mā ā mātou mahi hangatanga, mahi whanaketanga ā-tāone hoki, ā, hei whakakā i te huringa pai puta noa i te ahumahi whānui ake o Aotearoa. E ū ana mātou ki te whakarite i te whakawhitinga mana ōrite, tika hoki mō ā mātou kiritaki.
E hiahia ana mātou ki te whakarite kia whakaurua ngā mahi toitū ki te āhua o tā mātou whakamahere i ō mātou wāhi whanaketanga ā-tāone, o tā mātou hanga kāinga, o tā mātou mahi i ā mātou mahi. E whai ana mātou me ā mātou kaupapa matua e ono kia:
- tautoko i te whakawhitinga ki te hangatanga waro-iti,
- whakapai ake i ngā putanga mō te kanorau koiora, mō te ngahere ā-tāone i ō tātou hapori,
- tiaki me te whakaora i ngā kōawa e karapoti ana i ō mātou wāhi whanaketanga,
- tautoko i te ikiiki waro-iti,
- whakaheke i te para hangatanga me te turakanga,
- whakarite kia tū pakari ō mātou kāinga, ō mātou hapori anō hoki ki ngā pānga huringa āhuarangi ā te anamata.
Tā Mātou Rautaki Taiao [PDF, 1.1 MB]
Ā mātou wāhi whakaarorangi
Hei te kaiwhakawhanake whare noho tino nui o Aotearoa, e whai ana a Kāinga Ora kia tū hei kaihautū ā-ahumahi mō te whakawhiti i te rāngai ki ngā mahi hangatanga waro kore. I tēnei wā, ko ngā whare ko te 20% o ngā putanga waro o Aotearoa (mā te whakapeto), ā, nā ngā hangatanga hou te 5x te rahi o te waro e whakaaetia ana i raro i ā tātou whāinga 2050.
Hei whakaheke i tēnei pānga, e kawe ana a Kāinga Ora i tōna rahi, i tōna hōkai hoki ki te panoni i te āhua o tāna hanga i ngā kāinga, waihoki ki te āwhina i te ahumahi hangatanga i tōna whakawhitinga atu ki te waro kore.
E whakapaetia ana kia piki te hiahia ki te hiko mā te 68% hei te tau 2050 i Aotearoa. I taua wā tonu me mātua whakakore i te waro tō tātou nei kōtui ā-motu (te whakaputanga me te tūāhanga anō hoki). Ahakoa ka ahu mai ētahi whakaputanga hou i ngā puna o mua, e whakapae ana mātou ka noho waiwai ngā pūnaha pūngao hangarua ki te whakarite kia whakatutukihia e Aotearoa ōna hiahia pūngao ā muri ake, ā, kia taea e ā mātou kiritaki te whai i te pūngao tareka ā-utu. I te Ākuhata i te tau 2020 i whakapuakina e te kāwanatanga te pūtea hei whakamātau i ngā hangarau pūngao hangarua ki ngā whare tūmatanui me ngā whare Māori.
Ko te whakamātautau tuatahi ka whakatinanatia ki ngā papanoho a Kāinga Ora ko te whakamau i ngā papa kōmaruhiko (photovoltaic) ki ngā kāinga kua whakahoungia, ki ngā kāinga hou hoki i te rohe o Te Whanganui-a-Tara. Whai muri i tērā ka whakahaere mātou i tētahi raupapa o ngā whakamātautau e tiro atu ana ki te whai hua o te whakaputanga hangarua kua whakakotahingia ki te whāomotanga pūngao ki te whare noho apiapi. Mā roto i te tukanga e whai ana mātou ki te rapu i ngā otinga ahumoni ka taea te tārua ki ētahi atu wāhi, i te wā tonu e whakaheke ana i ngā utu hiko mō ā mātou kiritaki.
Ko tōna 40 - 50% o ngā para katoa ka tukuna ki te ruapara i Aotearoa ko te para hangatanga me te para turakanga. Hei tauira, ka whakaputaina e te kāinga kua hangaia houtia te toharite o te whā tana o te para i roto i te hātepe hangatanga.
E arotahi ana a Kāinga Ora ki te whakaheke i te nui o te para ka whakaputaina e ā mātou mahi whanaketanga. E anganui hoki ana mātou ki te neke kē, ki te āta wāwāhi rānei i ngā whare tawhito ake kaua e turaki, ina taea ana. Kei te whai hoki mātou ki te whakaiti i te para hāngai-hangatanga mā te whakamahinga rawa tōtika ake me ngā mahi whakahaere para. I runga i te mahi ki te taha o ā mātou kaikirimana, o ngā mātanga ahumahi anō hoki, e whai ana mātou ki te whakamahi i tō mātou rahi hei āwhina ki te takahuri i te pūnaha.
Kei Kāinga Ora he nui ake tā mātou i te hanga i ngā kāinga, kei te hanga hoki mātou i ngā hapori. I tēnei wā, i ngā wāhi tāone o Aotearoa ko te ikiiki te puna tino nui o ngā tukunga waro, ā, ko tāna he tuku i te 37% o ngā tukunga o te kāinga tūtahi noa.
Ahakoa he nui ngā wero kei mua i te aroaro mō te whakawhiti atu ki te ikiiki waro-iti, e whakaarorangi ana a Kāinga Ora ki ngā āhuatanga e taea ana i roto tonu i tō mātou pānga; e hanga ana i ngā hapori ka hāpai ake i te āheinga ki te hīkoi, i te tomopai ki ngā rawa tukuora, me te āki i ngā momo ikiiki tūmatanui, i ngā momo ikiiki kē atu i ngā wā katoa ka taea.
E whakatinana ana mātou i te aronga hohe, hei kaiārahi hoki ki ngā putanga mō te toitūtanga, mō te oranga hoki ki tā mātou pou tarāwaho Sustainable Transport Outcomes. E whakatakoto ana tēnei i ngā putanga rautaki mārama mō te ikiiki ki roto i ngā whanaketanga me ngā hapori o Kāinga Ora, me te aronga mārō ki te whakarite e tino taea ana ngā momo ikiiki tūmatanui, ngā momo ikiiki hohe hoki e te katoa.
- Sustainable Transport Outcomes Te Reo Ingarihi [PDF, 3 MB]
- Sustainable Transport Outcomes Te Reo Māori [PDF, 2.9 MB]
Pānui pāpāho
- The transition to an electric fleet, our journey so far - 7 Māehe 2022
Kei a Kāinga Ora te mahi me te kawenga hei āwhina ki te whakahoki i te ngahere ki ngā wāhi i reira he rangatira whenua nui mātou. He maha, he nui hoki ngā painga o te ngahere, tae atu ki ēnei:
- he pai ake te hauora me te oranga o te tangata,
- he kaha ake te mauri o te whenua, o ngā wai,
- te whakaputu waro,
- he iti iho ngā tūraru o te parahanga ā-hau, ā-oneone, ā-wai hoki,
- te tautoko i te whakaoranga ā-hapori me te kanorau koiora pātata he pai ake, ā,
- te ārai i te pānga motu wera ā-tāone.
Ka whai a Kāinga Ora ki te whakarite ko ā mātou ake mahi hoahoa, hanga, mahi hoki ka whakamātāmua i ngā hua mō te ngahere, hei tāpiri atu ki te whakahoa ki ētahi atu whakahaere, ki ētahi atu rangatira whenua, ki ētahi atu rōpū hapori anō hoki hei whakaahei i ngā hua pai ake mō ngā hapori whānui ake i roto rā mātou e mahi ana.
I te Mei i te tau 2023, i āwhina a Kāinga Ora ki te whakarewa te Ngaa Hau o Maangere Planting Guidelines; he mahinga ngātahitanga i waenga i ngā mana whenua mātou ko Mangere East Family Services, ko Uru Whakaaro ko Kāinga Ora.
Pānuitia ngā aratohu [PDF, 11 MB].
Pānui pāpāho
- A tiny forest starts with a mighty tōtara - 21 Oketopa 2022
Aroturuki Taiao ā-Roto
Nā te nui o te kaupapa hanga, me te mana ki te whakarato kāinga pai ake ki ā mātou kiritaki, e pūmau ana a Kāinga Ora ki te ine i te mahinga a ētahi o ō mātou kāinga hou ina hangaia, ā, ka nōhia.
Mā te mahi tahi me ngā kiritaki kei te whakaae, kei te tīmata mātou ki te kohikohi raraunga, ā, he whakaatu ki a mātou he pēhea te mahinga a ngā kāinga e ai ki te pai o te noho ā-mahana nei me te mahinga pūngao. Ka whakakotahitia e mātou ēnei mōhiohio me te rangahau i ngā whakaaro o ngā kiritaki, kia whānui ai tō tātou tirohanga o te noho āhuru me te mahinga a te kāinga.
Ko te kohikohi i ēnei mōhiohio tō mātou pūmau kia mutunga kore te whakapai ake, me te whakarato i ō mātou mātāpono toitūtanga. Ka āwhina tēnei i a mātou ki te tautuhi whai wāhitanga kia pai ake, ā, ka whakamōhio i ā tātou paerewa hanga anamata kia āhei atu ai ngā kiritaki katoa a Kāinga Ora ki ngā kāinga mahana, maroke me te hauora he tōtika te utu ki te whakamahana me te whakamātao.
Kua tīmata kē ngā rangahau 'tauira' tuatahi i Porirua, me ngā mahere ki te whakaroha i te kaupapa puta noa i te motu.
Tā mātou whakahaere
Kua whakahaerehia e Kāinga Ora tētahi tūhuratanga tuatahi kia mārama ai ki ā mātou pūtake tukunga waro nui rawa. E hāngai ana ki te Kaupapa Kāwanatanga Waro Kore(external link), ka inea e mātou me te pūrongo ki ā mātou tukunga waro pakihi me te whakarite he waro kore ā mātou whakahaere hei te 2025. Kei roto i tēnei ko te whiwhi i ngā waka hiko mō ō mātou waka katoa, te tiwhikete mahinga pūngao mō ā mātou tari nunui, me te arotahi ki ētahi atu tikanga whakahaere hei whakaiti tukunga.
Engari, mō Kāinga Ora, kei te mārama mātou he nui ā mātou tukunga waro whakahaere pakihi e ai ki ngā tukunga waro e pā ana ki ā mātou mahinga hangatanga, me te pūngao i whakamahia i ō mātou kāinga mō te roanga o te wā. Nā tēnei, a whakawhānuitia e mātou te awhe o ā mātou pūrongo tukunga hei whakauru mai i ngā tukunga kei roto i ngā hua me ngā rawa ka whakamahia hei hāngai i ō mātou kāinga me ngā tūāhanga hāngai, me ngā pūngao whakatau tata ka whakamahia e ā mātou kiritaki. Ka kōkirihia e tēnei ngā whakapaitanga mō te āhua o tā mātou hoahoa me te hanga i ō mātou kāinga kia iti ai ngā pānga hangatanga, me te arotau i te tōtika ā-pūngao.
Koinei tō mātou arawātea hei whakaiti i ngā tukunga waro me te whakahohoro i te whakaiti waro mā ā mātou ara ratonga.
Pānui pāpāho
- The transition to an electric fleet, our journey so far - 7 Maehe 2022
Kāore e kore he nui te pānga o ā mātou kiritaki me ngā kāinga nā ngā aituā huringa āhuarangi.
I whakahaerehia e mātou tētahi aromatawai mōrea tuatahi e pā ana ki te piki o te moana me ngā waipuke nā ngā marangai. I toro atu mātou ki a NIWA ki te arotake i tā mātou kōpaki me te huarahi haumi i whakaritea hei whāinga ki ngā mōrea waipuke e mōhiotia ana.
Kei te wāhanga tuatahi mātou o te waihanga rautaki, kaupapahere, ngā urupare a te poari me te whakahaere ki ēnei mōrea hei whakarite ka taea e mātou te urupare wawe, tōtika hoki.
Kua whakahoungia te whārangi: 17 Whiringa-ā-rangi 2022