Te whakawātea wāhi

Ka whakamātāmua tā mātou hōtaka whakaiti para i te nekehanga anō me te āta wāwāhi i ngā whare i runga ake i te turakanga, ina taea ana. E tukuna ana e te nekehanga anō kia whakahoungia tētahi whare tūtahi, ā, e tukuna ana e te turakanga te whakamahinga anō o ngā rawa he nui ake.

Ko te nekehanga anō ko te kawe i ngā whare tūmatanui o nāianei mai i ngā wāhi whanaketanga me te tuku i ērā ki ngā iwi, ki ētahi atu rōpū hoki kei a rātou te āheinga ki te whakarākei anō i ngā whare. Kei te tuku tēnei hōtaka i ngā kōwhiringa whare noho mō ngā whānau whai āheinga ki te whenua, i te wā tonu ka whakaroatia te tūnga mai o ngā kāinga tūmatanui.

Ko te āta wāwāhi ko tētahi ara o te wāwāhi i ngā rawa hangahanga hei whakamahi, hei hangarua anō hoki. Ko tana aronga matua ko te whakamahinga anō, ā, ka hiahiatia e tērā te kōmiri nui ake o ngā rawa, engari ka whakaitia hoki te hiahia ki ngā mīhini taumaha, he turituri, he nui hoki te utu pērā i ngā wakakari.

Ka nui ake te whirinaki a te turakanga ki ngā mīhini hei whakakore i ngā whare kei te tū kē, ā, ka whakamahia tonutia mō ētahi take. Hei tauira, ina kitea ngā whakakino i reira, ina pā te tūkinotanga nā te ahi rānei.

Te ārahi i te huringa

Kua ū mātou ki te neke anō i te 7% i te itinga iho o ngā whare tūmatanui atu i ngā wāhi wāhi whanaketanga huri noa i te motu.

I roto tonu i ā mātou hōtaka mō te āta wāwāhi me te turakanga e whai ana mātou ki te whakamahi anō, ki te hangarua rānei i te 80% o te taumaha o ngā rawa kāore i te whakakinohia i ngā wāhi whanaketanga o Tāmaki Makaurau, o Te Tai Tokerau anō hoki, me te 60% o ngā rawa kāore i te whakakinohia i ērā atu rohe katoa.

Hei tāpiri atu ki te whakatakoto i ngā ūnga, kua whakatū a Kāinga Ora i tētahi pae whakawātea wāhi ā-motu, kei roto rā ko ngā kaikirimana mō te nekehanga anō, mō te āta wāwāhi, mō te turakanga hoki o ngā whare.

Mā te pae, e whai hoki ana mātou ki te whakapiki i te maha o ngā pakihi e hanga ana i te āheinga, i te kaha anō hoki mō te tuku i ngā ratonga whakawātea wāhi toitū, kātahi ka taea e rātou te whakarato i ērā ki te mākete whānui ake.

Te tukanga nekehanga anō o te whare

Kei a mātou tētahi rēhita mō te whakapuaki i te whai aronga. E mātua wātea ana tēnei ara ki a ngāi Māori, ki ngā Kaiwhakarato Whare Noho Hapori, ki ngā Whakahaere Ehara i te Kāwanatanga (NGO), ki ngā rōpū rāngai tūmataiti hoki kei a rātou te whenua tika kia nekehia atu te whare ki reira.

Ka hoko atu a Kāinga Ora i te whare mō te $1 me te tuku i ētahi āwhina pūtea ki ngā utu kawe. Hāunga ngā rōpū tūmataiti, mā rātou e utu te uara mākete mō te whare, mā rātou anō ngā utu kawe anō hoki.

Tū ai te whare i te wāhi, me tūhono te whare ki ngā ratonga me ngā tūāhanga pūtake, me tū ērā i mua i te neke atu i te whare. Me wātea mai hoki ngā pūtea a te kaihoko hei whakarākei anō i te whare, me whakarite hoki kia whakapā atu ia ki te kaunihera ā-takiwā i mua hei tono ki te/ngā whakaaetanga e hāngai ana.