Te puruheka me te tāmi riha

Te tunu kai, te horoi kākahu, te horoi maitai – me te hēhē noa iho – nā ēnei mea ka piki ake te mākū ki te hau. Ki te kore e hoatu tētahi putanga kia puta ake tērā, ka tīmata te tipu mai a te puruheka. Koinei i tino hira ai te hauhau i ō tātou kāinga, mā te whakatuwhera i ngā matapihi me te whakamahi i ngā kōwhiuwhiu ki te rūma kaukau, ki te kāuta hoki. Waihoki, he māmā ake te whakamahana i tētahi kāinga maroke, kua pai te hauhau, ā, he hauora ake mō tātou ko te whānau.

Te Ārai i te Puruheka

Kia kaua te puruheka e tipu mai:

• whakatuwheratia ngā matapihi me ngā kūaha i a koe i te kāinga
• whakatuwheratia ngā matapihi kia puta atu te korohū i te tunu kai, i te kaukau rānei
• whakatuwheratia ngā ārai i te tuata me te kati ina tō te rā
• kōpanitia ngā kōhua ina whakarite kai ana
• mukua te tōtā i ngā pakitara, i ngā matapihi hoki
• whakairia ngā kākahu ki waho kia maroke ai
• whakatuwheratia ngā matapihi ina whakamahi ana i tētahi pūrere whakamaroke kākahu kia puta atu te mākū
• whakamaroketia ngā kākahu me ngā hū i mua i te whakahoki atu
• waiho ngā puni kahu kia paku tuwhera kia hauhau ai
• whakaritea kia tāwerewere te ārai uwhiuwhi ki roto tonu i te uwhiuwhi/tāpu kia kaua te wai e rutu ki te papa, ā, horoia te ārai ia torutoru wiki
• ka puta te mahana mākū i te haurehu, nā reira mēnā e taea ana, whakamahia kētia tētahi whakamahana tāhiko
• tōia atu ngā moenga me ngā taputapu i ngā pakitara kia hēhē ai
• kia ruarua noa iho ngā tipu i rō whare.

Te whakakore i te puruheka

He uaua ake te whakakore i te puruheka kua waihotia kia tipu, nō reira he whakaaro pai te horoi atu i te wā tonu ka puta mai. He matū horoi pai te hanumi i te kotahi wāhanga whakatoki ā-whare ki te toru wāhanga wai.

Mā te tīmata ki te hautai mā, ki te papanga mā rānei, mā te opeope auau e whakaheke te tūraru kei horapa haere te puruheka. He mea whakakino pea te whakatoki, nō reira kia tino tūpato mā te whakatuwhera i ngā matapihi i a koe e horoi ana, kia mau karapu, kia tūpato hoki kia kaua te wē e pōhutu ki ō kākahu, ki ō karu rānei.

Anei ētahi atu aki mō te whakahaere puruheka i tō kāinga [PDF, 2.2 MB]

Te patu kīrea

Ka taea e Kāinga Ora te whakarite i te patu kīrea māu ina hiahiatia, engari me utu pea e koe. Kua rārangihia te patu kīrea ki raro i te 'P' ki ngā Yellow Pages.

Ngā kiore

He nui ngā mahi ka taea e koe hei pana atu i ngā kiore mā te whakarite kia mā, kia pai tō kāinga kia kore ai te puna kai mā rātou, kia kore ngā wāhi hei kōhanga.

Mēnā ka kuhu ki roto, ka taea te kati i ngā rua kiore, i ngā wāhi kōhanga ki te wūru maitai (Steelo pads).

Ka wātea mai ngā tawhiti kiore ki te hokomaha, me te māunu i ngā toa māra, i ngā toa taputapu rānei. Me mātua whakatakoto koe i te māunu kia kaua e pāngia e te tamariki, e ngā mōkai hoki, ā, me mau karapu rapa i ngā wā katoa ka whiua atu ngā kiore kua mate.

Ngā papata

Ko ngā rau bay, ko te kāriki rānei i roto i ō kāpata ka tūraha atu i ngā papata, ā, ka pērā hoki te horoi auau i ngā papa, i ngā pakitara kei muri i ngā pouaka makariri, i ngā tōhi hoki, ā, me rehu i ēnei wāhi ki te rehu ngārara mau-roa.

Ngā pōpokorua

I te nuinga o te wā he kore kino ngā pōpokorua i Aotearoa, engari he pōrearea tonu pea. Ruiruia ngā cloves tōtahi, kua kuorotia rānei ki ngā kāpata hei tūraha atu.

Ka taea hoki te ruirui i te paura talcum, i te cream of tartar rānei i te wāhi ka puta mai ngā pōpokorua ki rō whare. Ki te kite koe i tētahi kōhanga pōpokorua, tāhorotia he wai kōhua ki roto.

Ngā pūngāwere whiore-mā

Ka noho ngā pūngāwere whiore-mā ki ngā wāhi mātao, he pōuri hoki pērā i raro i te hiako o ngā māra, i ngā pūhanga wahie, i te para, i ngā pakitara anō hoki. Ka huna hoki te pūngāwere ki raro i ngā moenga, i roto hoki i ngā kākahu kua waihotia ki te papa.

Ka whakatakea mai i te ngau te mamae, te kōpuku, te whero, me ngā kōmaoa paku. Whakamahia te rehu ngaro hei whakakore atu.

Ka wātea mai i ngā toa taputapu, i ngā hokomaha anō hoki ngā kēne paturiha wairehu tuku katoa (ngā bug bombs) hoki.

Te pukaiti Clean and Green

Ka hoatu e tēnei pukaiti ngā tīwhiri me ngā aki he iti te utu, he pai hoki mō te taiao hei mahi i tō kāinga.

Tīkina ake a Clean and Green [PDF, 266 KB]