Te whakapūmau i te hauora o tō kāinga
I ētahi wā ka wera rawa pea ō tātou kāinga, ka makariri rawa rānei, he nui rawa rānei te haukū o te hau – ka whai pānga pea ēnei mea katoa ki tō tātou hauora. Anei ētahi āwhina kia noho hauora koe ahakoa te huarere.
Nā ngā mahi māmā pēnei i te tunu, te uwhiuwhi, te whakairi kākahu i roto hoki, tērā pea ka huihui te haukū haumate. Ko te rongo pai, he māmā noa ki te whakakore atu. Anei ngā ara e whā hei whakapūmau i te mahana, i te maroke hoki o tō kāinga
He aha ka taea e koe?
E waru ngā rita o te mākū ka whakaemitia i tēnā, i tēnā kāinga i Aotearoa i ia rā. Kia maroke, kia hauora hoki te kāinga whāia ēnei nekehanga māmā e toru:
- Mukua atu te mākū, ngā māturu rānei i ō matapihi, i ō pakitara hoki.
- Whakatuwheratia ngā matapihi i ngā ata, i a koe e uwhiuwhi/kaukau ana, i a koe e tunu kai ana rānei.
- Whakairia ngā kākahu ki waho kia maroke ai, mēnā e taea ana. I roto rānei i tētahi rūma e kati ana te tatau, ā, kei te tuwhera ngā matapihi.
Anei ētahi mahi ruarua ka taea e koe hei āwhina kia māmā ake, kia iti iho te utu hoki hei whakamahana i tō kāinga:
- Whakatuwheratia ngā ārai i te ao hei tuku mai i te mahana, ā, katia i mua tonu i te pō kia āhuru tonu.
- Katia te kuhunga mai o te hau anuanu ki tō kāinga mā te kati i ngā kauanuanu e karapoti ana i ngā kūaha, i ngā matapihi.
- Whakamahanatia tō kāinga mā te whakamahi i ngā whakaū mahana, i ngā ine-wā hoki kia kā anake ō whakamahana ina hiahiatia.
Ina tunu kai ana koe:
- kōpanitia ngā kōhua, me te whakarite kia tika ai te rahi o te kōhua ki te tārahu, kia tika hoki te rahi o te kōpani ki te kōhua.
- whakakāngia tō pūngote korohū (rangehood), whakatuwheratia te matapihi rānei.
- Kia tawhiti atu ngā moenga me ngā taputapu i ngā pakitara, kia noho he āputa hei rerenga mā te hau. Ka hua pea he tōtā i te hau ka mau i waenganui i aua mea e rua, ā, ka tere uru te puruheka ki ō hū me ō kākahu.
- Waiho ngā kūaha o te whata kākahu kia paku tuwhera.
- Kaua e whakatakoto tōtika i te meterehi ki te papa.
- Whakaritea kia nui rawa te wāhi ka taea i waenga i ngā tamariki e moe ana.
- Whakamātauhia te ‘upoko ki ngā waewae’ mēnā he moenga ngātahi tō āu tamariki.
- Me ngana kia kaua ngā tini tāngata e moe ki roto i te rūma kotahi.
Te Whakaiti i ngā Utu Hiko
Ko te āta whakahaere i te nui o te pire hiko tētahi wero i ngā wā katoa, heoi he tino uaua rawa atu i te hōtoke. Anei ētahi ara māmā hei whakaheke i te hiko, e āwhina nei i a koe ki te tiaki moni, ki te tiaki hoki i te taiao.
Kia maumahara ki te whai i te aronga whaitake ki te penapena hiko, ā, kaua e waiho kia mātao koe i te hōtoke.
Ko te wera rawa koia tērā ko te tino mahana rawa i rō whare.
Ki te wera rānei ka uaua ake ki te moe. Ka pēhia kinotia hoki te tinana, otirā mō ngā tamariki nohinohi, ngā kaumātua, me te hunga hauā me te hunga he mate ō rātau. Ka teitei ake te pāmahana me te roa ake o te pā ki a koe, ka nui rawa atu ko ngā mōrea.
Anei ētahi āwhina kia kore ai e tino wera tō kāinga:
- Me moata te huaki i ngā wini i ngā ata i te wā kei te mātaotao i waho ka kati anō i te wāhanga tino mahana o te rā.
- Katia ngā ārai i ngā wini e tino whitingia ana. Me waiho kia āhua huaki ngā wini kia mātaotao ai.
- Me whakakā i te whakamātaotao o tō papu whakamahana ki te 24-25°C, i mua i te mahana haere o tō whare. Ka iti iho i tēnei te whakapau hiko tēnā i te whakamātao ki ngā pāmahana iti iho. Ka taea e koe te whakamahi tētahi kōhauhau i te kuhunga hei āwhina ki te neke i te hau kōangiangi ki ētahi atu rūma.
- Kia maumahara! E kore e tere ake te whakamātao i tō whare ki te whakahekea e koe tō papu whakamahana ka whakapiki anō, ka mutu he nui te ake utu.
Mēnā he takawai engari kāore i te tino wera:
He aratau whakakore haukū tō ngā papu whakamahana e tangohia ai te wai i te haumākū i te hau – katia ngā wini me ngā kūaha ka whakakā i tēnei hei āwhina kia kore ai e tino hāpiripiri, ā, kia hāneanea ake ai.
- Me whakamau kākahu māmā, tangatanga.
- Me whakatā i tētahi rūma mātaotao e tuwhera ana ngā wini me tētahi kōhauhau e kā ana, i waho rānei ki roto i te marumaru me te haumaiangi mēnā he mātaotao ake.
- Kia nui te inu wai - kaua e inu i ngā inu kāwhine (hei tauira, kawhe, kora, inu pūkaha).
- Me kuhu ki te hīrere mātaotao, tāpu wai mātaotao rānei, me rau ngā taora mākū rānei ki tō kiri – arā, ki te kakī me te māhunga.
- Me noho maroke te kiri māngeongeo, ka pania he pani whakamauru, puehu rānei hei whakamaimoa i te kōpukupuku pūwera.
- Me totoro ngā uaua kei te parerori.
Mēnā ka tīmata tō pāmahana tinana ki te piki, ā, tē taea e koe te whakamātao i a koe anō, kua wera haere rawa pea tō tinana. Ko te ruhi pūwera me te mate pāwerawera ngā tino momo kino rawa e rua o te wera rawa o tō tinana.
Ko ētahi tohumate o te ruhi pūwera ko te:
- Atarua
- Āmaimai
- He tere hēhē, te kapa manawa rānei
- Rūhā
- Ānini māhunga
- Aniroro, tīrehe rānei (takarangi)
- Toto pūroto
- Mamae uaua, kuiki rānei
- Whakapairuaki me te ruaki
- Ngoikore
He āhua ōrite ngā tohumate o te mate pāwerawera, engari tērā pea ko te:
- Anhidrosis (kiri maroke kāore e werawera)
- Raruraru te tū tika
- Kuawa (rangirua)
- He wera, uraura, tino kōmā rānei
- Toto pōrutu, pūroto rānei
- Hūkiki
He mate whakamate te mate pāwerawera - mēnā ki ōu whakaaro kua pāngia koe, tētahi o tō whānau rānei e te mate pāwerawera, me waea tonu atu ki 111.
Mō ngā tohutohu hauora ehara i te kōhukihuki, me waea atu ki Healthline i 0800 611 116.
Kua whakahoungia te whārangi: 24 Whiringa-ā-nuku 2024