Ngā pūoho auahi

Ka whakamaua ngā pūoho auahi ki te katoa o ō mātou kāinga mō te haumaru o ā mātou kairēti te take - i ngā wāhi noho, i te kauhanganui, i ngā karati kua āpitihia, me tētahi ki ia rūma moe. He haumaru, he whirinaki hoki ina tiakina, engari ki te whakaaro koe e raru ana tētahi pūoho auahi, whakamōhio wawe mai ki a mātou.

E tūtohu ana mātou kia whakamātau koe i ō pūoho auahi ia marama, ā, i tō hokinga mai ki te kāinga ā muri i tō noho atu ki wāhi kē anō hoki. Hei whakamātau, pāwhiritia te pātene test/reset mō tōna rua hēkona. Ka tangi te pūoho. Ina tango koe i tō mati i te pātene kua tautuhia anō, ā, ka kamokamo auau te rama.

Horoia ngā pūoho auahi ia 6 marama mā te āta paraihe ki tētahi paraihe ngote puehu.

Waea mai ki a mātou ki 0800 801 601 mēnā:

  • ka mutu te kamokamo a te rama whero
  • kāore he pūoho ina pēhi koe i te pātene test/reset
  • ka tangi auau te pūoho auahi i tētahi tangi rerekē, ka pīpī rānei.

Mēnā ka pokanoa tō whakatangi i te pūoho auahi – hei tauira, mā te pakapaka tōhi - whakatuwheratia ngā matapihi hei hauhau i tō kāinga, me te pēhi i te pātene whakangū mēnā kei konā tētahi.

Ētahi atu āwhina

Te tunu kai

  • Kaua rawa e waiho noa he kai ki te tō tunu ai mēnā kāore he tangata i reira.
  • Kaua e inu me te rorerore. Ko te warea e te moe i te wā e tunu kai ana te tino pūtake o te riro o ngā kāinga i te ahi i Aotearoa.
  • Whakawetohia te tō mēnā ka auahi mai te hinu, mōmona tunu rānei.
  • Me rite tonu te putuputu i ngā maramara parāoa mai i te tōhi, ka whakapai i te umu.
  • Me whakaputu i ngā mea mumura pērā i ngā pepa, ngā tītaora/papanga, ngā mea whakapai kia kaua e tata ki ngā tō me ngā whakamahana.

Raumati

  • I mua i tō whakakā i te rino rorerore me horoi. Mēnā he kapuni, tirohia te ngongo kapuni mō ngā turuturu mā te whakamahi wai hopi.
  • Kaua rawa e waiho kia kā noa ngā mura pērā i ngā rino rorerore, ngā kānara rānei. Me tinei i ngā kānara i mua i tō wehe i te rūma ahakoa te roa.
  • Kia tūpato ki ngā ahi i waho pērā i te ahi i te rua, ā, me iti te ahi, me tiaki hoki. Kaua e tahu ahi i waho mēnā kei te pupuhi te hau. 
  • Kaua e whakakā mumura, e rāhuitia ana ērā i ngā wāhi maha i te raumati. Ka mura noa ngā ahiniwha i ēnei, ā, mea rawa ake ka hōrapa, otirā mēnā e kaha ana te hau.

Takurua

  • Kaua rawa e whakairi kākahu ki runga ake o te whakamahana – kei mura. Me whakamaroke i ngā kākahu kia kotahi mita, neke atu rānei mai i tētahi whakamahana i rō whare. 
  • Tangohia ngā perehunga mai i tō whakamaroke kākahu i ia whakamahinga. Ki te nui haere kei mura mai. 
  • Kia kotahi mita, neke atu rānei te tawhiti o ngā taonga ā-whare me ngā ārai mai i ngā whakamahana me te pouaka ahi.
  • Me kī e 5 rā pea e mātao haere ana ngā pungarehu o te pouaka ahi, nō reira me putu ki tētahi pākete maitai kia tawhiti tonu mai i tō whare.
  • I ngā wā katoa me whakaweto tō paraikete tāhiko i te pakitara i mua i te kuhu ki tō moenga.

Anei tētahi ataata me ngā mōhio pai hei tuku mōhiohio whaitake me pēhea e noho haumaru ai koutou ko tō whānau i te kāinga.

Te paetukutuku a Whakaratonga Iwi

Kei te paetukutuku a Whakaratonga Iwi ngā aki me ngā whakaaro mō te whakarite kia haumaru tonu koutou ko tō whānau, me tō koutou kāinga. Tirohia ngā rārangi arowhai haumaru ahi me ngā ataata meka ahi tere ka aro atu ki ētahi momo āhuatanga kia haumaru-ahi tonu koe.

Whakaratonga Iwi (FENZ)(external link)

Kua whakahoungia te whārangi: 16 Kohitātea 2025